Niejednokrotnie zdarza się, że działanie podmiotu udzielającego świadczenia medycznego nie przynosi spodziewanych rezultatów, a nawet szkodzi pacjentowi i to nie ze względu na działania niepożądane danej terapii, która możliwa była do przewidzenia i o której pacjent został poinformowany, ale przez wzgląd na błąd medyczny.

Czym jest błąd medyczny

Wyjaśniając, błędem medycznym jest takie zachowanie lekarza a także, w określonych przypadkach, innego personelu medycznego, którego skutkiem jest powstanie szkody i krzywd u pacjenta, a także u jego bliskich, jeśli doszłoby do śmierci pacjenta.

Błąd medyczny może powstać przez działanie i zaniechanie, tzn. kiedy nie dojdzie do wykonania czynności, która zgodnie z nauką powinna zostać podjęta.

O błędzie można mówić jeśli podejmowane działanie bądź zaniechanie będzie niezgodne z aktualną wiedzą i sztuką medyczną. Najczęściej z błędem tym ma się do czynienia w przypadku naruszenia zasad ostrożności obowiązujących przy czynnościach medycznych. Błędy mogą wystąpić na etapie diagnozowania, prowadzenia terapii oraz dalszej rehabilitacji, czyli w całym procesie od zgłoszenia się pacjenta do podmiotu udzielającego świadczenia zdrowotnego z problemem zdrowotnym do czasu zakończenia procesu leczenia.

Należy rozróżnić jeszcze pojęcia błędu medycznego i błędu lekarskiego, bowiem błąd medyczny jest pojęciem szerszym, obejmującym swoim zakresem każdy podmiot, który pełni zawód związany z udzielaniem świadczeń medycznych. Błąd lekarski może zostać popełniony wyłącznie przez lekarza

Definicja błędu medycznego została sformułowana m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 1995 r., który wskazał, że jest to nieumyślne działanie, zaniedbanie jak i zaniechanie lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej jak i każdej innej osoby wykonującej zawód medyczny, powodujący powstanę szkody u pacjenta.

Jak więc wynika z powyższego, błąd medyczny może zostać popełniony przez każdego, kto udziela świadczeń zdrowotnych.

Błędy medyczne podlegają kategoryzacji na błędy diagnostyczne, terapeutyczne, organizacyjne, techniczne. Wyróżnia się również błędy rokowania i informacyjne.

Błąd diagnostyczny

Ten rodzaj błędu powstaje w wyniku postawienia nieprawidłowej diagnozy czy też wadliwej oceny stanu zdrowia pacjenta mimo tego, iż wyniki badań diagnostycznych były prawidłowe. Przykładem tego typu błędu jest przyjęcie, że pacjent jest zdrowy mimo że choruje, uznanie, że pacjent jest chory mimo że jest zdrowy bądź w okolicznościach uznania, zgodnie z prawdą, że pacjent jest chory, jednak dojdzie do nieprawidłowego rozpoznania jednostki chorobowej. W przypadku błędu diagnostycznego, odpowiedzialność karna rodzi się najczęściej w wyniku wystąpienia negatywnych skutków prowadzonych działań terapeutycznych podjętych w wyniku błędu diagnostycznego.

Błąd diagnostyczny podlega dalszej klasyfikacji na błąd z zaniechania, kiedy to doszło do niezapoznania się z dokumentacją medyczną czy nieprzeprowadzenia wywiadu z pacjentem oraz na błąd rozumowania, do którego dochodzi w wyniku błędnej interpretacji prawidłowych wyników badań.

Błąd diagnostyczny może, poza lekarzem, popełnić np. ratownik medyczny czy pielęgniarka w czasie m.in. błędnego sprawdzenia pulsu pacjenta czy złego odczytu wskazań z urządzeń medycznych.

Pamiętać należy, że błąd diagnostyczny może zostać popełniony w uzasadnionych warunkach, np. w wyniku występujących objawów podobnych do innej choroby, w związku z czym odpowiedzialność podmiotu wykonującego zawód medyczny uzależniona jest od tego, czy przyczyny jego powstania były faktycznie zawinione.

Błąd terapeutyczny

Obejmuje czynności jakie podejmowane są z postawioną diagnozą. Błąd ten może stanowić konsekwencję błędu diagnostycznego, ale może wystąpić samodzielnie mimo prawidłowej diagnozy.

Przykładem tego błędu jest np. przepisanie niewłaściwych leków, przeprowadzenie operacji mimo przeciwwskazań, itd.

Błąd organizacyjny

Dotyczy organizacji szpitala i najczęściej występuje w przypadku m.in. nieodpowiedniego obsadzenia stanowisk pracy, w wyniku posiadania przez podmiot udzielający świadczenia niesprawnego sprzętu lub jego nieposiadania.

Tego typu odpowiedzialność ponoszona jest przez podmioty zarządzające placówkami udzielającymi świadczeń medycznych oraz osoby pełniące w danej jednostce wyłącznie funkcje organizacyjne niezależnie od posiadanych kwalifikacji.

Błąd organizacyjny klasyfikowany jest jako błąd wynikający z naruszenia zasad ostrożności, stąd też, tą kwalifikacją objęte są przypadki zakażeń szpitalnych.

Błąd techniczny

Ten typ błędu występuje w czasie wykonywania zabiegów operacyjnych wszelkiego typu. Stanowią one efekt nieprawidłowego postępowania uczestnika zabiegu w wyniku którego dochodzi do uszczerbku na zdrowiu pacjenta a nawet jego zgonu.

Błędy te podlegają podziałowi na błędy przy leczeniu i błędy techniczne.

O błędach przy leczeniu można mówić przy m.in. pozostawieniu w ciele pacjenta ciała obcego. Błędem technicznym będzie naruszenie powszechnie obowiązujących reguł ostrożności w tym, m.in. pomylenie tożsamości pacjentów, itd.

Najczęściej popełnienie tego typu błędu rodzi odpowiedzialność cywilną, jednak w przypadku poważnego naruszenia w tej kategorii podmiot, który się go dopuścił może ponieść odpowiedzialność karną.

Błąd rokowania

Błąd ten pojawia się we wszystkich klasyfikacjach, ponieważ jest to błąd dotyczący nieprawidłowej prognozy stanu zdrowia pacjenta czego efektem jest zastosowanie błędnej terapii.

Błąd ten, w większości, nie występuje samodzielnie, a stanowi efekt błędów diagnostycznych i terapeutycznych.

Błąd informacyjny

Błąd ten stanowi wynik nieprzestrzegania przez podmiot udzielający świadczenia przepisów prawa nakładających obowiązek informacyjny. Przykładowo, art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty stanowi, że lekarz jest zobowiązany do udzielania pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.

Niepoinformowanie pacjenta, zgodnie z przytoczoną zasadą, o jego stanie zdrowia jest błędem informacyjnym.

Pamiętać należy, że wskazany katalog błędów medycznych nie jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że możliwe jest wystąpienie innych błędów.

Odpowiedzialność za błędy medyczne

Podstawowymi rodzajami odpowiedzialności jest odpowiedzialność cywilna, dyscyplinarna, pracownicza i karna.

W przypadku odpowiedzialności cywilnej, jej zadaniem jest wyrównanie uszczerbku, którego doznał pacjent na dobrach, które są chronione prawem.

Do przypisania odpowiedzialności konieczne jest łączne wystąpienie 3 przesłanek, tj. winy, szkody i związku przyczynowo – skutkowego między nimi.

O szkodzie mówi się, jeśli uszczerbek w wyniku popełnienia błędu przybrał postać szkody majątkowej lub niemajątkowej.

Związek przyczynowo – skutkowy musi być wystarczająco prawdopodobny, żeby móc przypisać odpowiedzialność.

O winie natomiast będzie można mówić po przeprowadzeniu analizy aktualnego stanu wiedzy medycznej występującej w chwili zaistnienia błędu, okolicznościach faktycznych oraz dołożeniu należytej staranności.

Dochodzenie odszkodowania

By dochodzić odszkodowania, w pierwszej kolejności należy ustalić podmiot odpowiedzialny za popełnienie błędu. Następnie należy udowodnić winę oraz związek przyczynowy pomiędzy winą a szkodą.

Przy określaniu wysokości odszkodowania uwzględniany jest rodzaj, charakter oraz intensywność cierpień, których doznał pacjent.

Moja kancelaria radcy prawnego podejmuje skuteczna walkę o prawa pacjentów kierując się świadomością, że postępowania dotyczące błędów medycznych są niezwykle istotne dla moich klientów, którzy w wyniku takiego działania doznali krzywdy.

Dzięki moim staraniom możliwe będzie dochodzenie należnego odszkodowania z tego tytułu.