Mediacje są niczym innym jak dobrowolnym procesem w którym uczestniczą strony będące w konflikcie oraz bezstronny mediator. Proces mediacji nastawiony jest na porozumienie zwaśnionych stron i pozwala na wypracowanie korzystnego dla wszystkich stron rozstrzygnięcia i zakończenia sporu.

Skuteczne mediacje kończą się zawarciem ugody, której treść jest ustalana przez same Strony przy wsparciu mediatora. Dzięki temu to strony są podmiotem decydującym o sposobie rozwiązania sporu.

Ugoda zawarta przy udziale mediatora może zostać zatwierdzona przez sąd, co powoduje, że wywołuje ona takie same skutki prawne jak w przypadku wyroku sądu. Mediator pomaga stronom w złożeniu do sądu odpowiedniego wniosku o zatwierdzenie ugody. Wniosek zostaje rozpoznany przez sąd na posiedzeniu niejawnym, a postanowienie zatwierdzające zostaje stronom doręczone przez sąd. W przypadku ugód podlegających, w razie ich nieprzestrzegania, wykonaniu na drodze egzekucji, jak np. w sprawach o alimenty, sąd zatwierdza taką ugodę wydając postanowienie o nadaniu jej klauzuli wykonalności.

Proces mediacyjny odbywa się z pominięciem sądu wydającego wyrok, nie przeprowadza się również skomplikowanego procesu dowodowego, a samo postępowanie jest dużo krótsze i znacznie bardziej ekonomiczne niż postępowanie sądowe.

Mediacja jest procesem poufnym, w trakcie którego obie strony pozostają równe wobec siebie.

Czas trwania mediacji zainicjowanej podczas postępowania sądowego wynosi, zgodnie z ustawą, 3 miesiące, jednak na zgodny wniosek stron i za zgodą sądu okres ten może zostać przedłużony – jeżeli sprzyja to ugodowemu zakończeniu postępowania. Z kolei mediacje indywidualne (prywatne) prowadzone są przez okres, na który strony wyraziły zgodę w umowie o przeprowadzenie mediacji.